Çağdaş pentatlon antik devirde stadyum etrafında koşu, atlama, disk atma, gülle atma ve güreş halinde yapılırken Spartalılar, askerlerin eğitilmesi hedefiyle da bu çok branşlı spordan faydalandı.
Fransız pedagog, tarihçi ve sportmen Baron Pierre de Coubertin, “antik pentatlonun” Fransa İmparatoru Napolyon Bonapart periyoduna (1804-1814) çeşitli değişikliklere ve güncellemelere uğrayarak geldiğine işaret etmek için destansı bir öyküden esinlendi.
Gaye vurma (atış), ikili çarpışma (eskrim), binicilik ve atletizm (koşu) kısımlarına dikkati çeken Coubertin, esinlendiği öyküde Napolyon’un habercisi teğmen, düşman çizgilerinden geçerken atının devrilmesi üzerine evvel tabancası, sonra da kılıcı ile kendisini savunur, yüzerek ırmağı geçer ve bildirisi koşarak yerine ulaştırır.
Güncelleme devam ediyor
Pierre de Coubertin’in 1896 yılında Memleketler arası Olimpiyat Komitesini (IOC) kurması ve birebir yıl oyunların birinci kez düzenlenmesinden 18 sene sonra pentatlon, “modern” haliyle tertiplerde yer almaya başladı.
Antik formundan Coubertin tarafından “modernize” edilen oyun, yeni haliyle ve “modern pentatlon” ismiyle birinci sefer 1912’de İsveç’te düzenlenen Stockholm Olimpiyatları’nda “tabanca atışı”, “eskrim”, “yüzme”, “binicilik” ve “koşu” olarak uygulandı.
Stockholm Olimpiyatları’ndan sonra oyunlarda daima yer alan çağdaş pentatlon, günümüzde Memleketler arası Çağdaş Pentatlon Birliği (UIPM) çatısı altında 60 ülkede faal olarak yapılıyor.
İzlenirliğini artırmak için 90 dakikalık formatla tekrar dizayn edilen çağdaş pentatlonda, UIPM tarafından “binicilik” branşının yerine 2024 yılından itibaren uygulanmak üzere “engel parkuru” disiplini konuldu.
Pürüz parkuru branşı yarışı da birinci kere bu yıl temmuz ayında Türkiye’de test edildi. Ankara’daki test yarışında yerli ve yabancı 90 atlet gayret etti.
Türkiye’de Çağdaş Pentatlon
Çağdaş pentatlon, Türkiye’de Çağdaş Pentatlon Federasyonunun (TMPF), 16 Mayıs 2001 tarihinde kurulmasıyla resmiyet kazandı. Federasyon bünyesinde 4452 erkek, 2605 bayan toplam 7057 lisanslı sportmen faaliyet gösteriyor.
Türkiye, olimpiyatlarda birinci kere 2016 yılında Brezilya’nın Rio kentinde düzenlenen oyunlarda Prensip Özyüksel tarafından temsil edildi.
Rio’da yarışları 35. sırada tamamlayan Unsur Özyüksel, 2020 Tokyo Olimpiyat Oyunları’nda ise 5. olma muvaffakiyetini gösterdi.
Çağdaş pentatlon branşında yıldızlar ve gençler kategorisinde birçok rekor ve muvaffakiyete imza atan Prensip Özyüksel, son olarak Mısır’da düzenlenen Dünya Şampiyonası’nda kişiselde elde ettiği üçüncülükle Türkiye’ye büyükler kategorisinde birinci madalyayı kazandırdı.
“Savaştan çıkmış üzere hissediyorum”
Türkiye’ye branşında tarihi muvaffakiyetler kazandıran Prensip Özyüksel, çağdaş pentatlon atleti olmanın zorluğuna ait AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, “Antrenmanlardan ve yarışlardan sonra kendimi savaştan çıkmış üzere hissediyorum.” dedi.
Çağdaş pentatlonun tarihinin gladyatörlere dayandığını, sonrasında da askerlerin eğitimi için kullanıldığını bildiğini aktaran Unsur Özyüksel, yüzme ile başlayan sporculuk hayatına çağdaş pentatlonla devam ettiği için keyifli olduğunu lisana getirdi.
“Yaptığınız iş, çalıştığınız alan ne kadar zorsa elde ettiğiniz muvaffakiyetin memnunluğu da o kadar büyük oluyor” tabirini kullanan ulusal sportmen, şunları söyledi:
“Babam yıllarca beni idmandan idmana taşıdı. Tıpkı gün içinde yüzmeden, koşuya, eskrimden, atış poligonuna sonra biniciliğe. Yıllardır bu türlü devam ediyor. Bu branşta çalışmaya orta veremezsiniz, verirseniz, 5 farklı branşta eski durumunuza gelmeniz çok güç olur. Yıllardır çalışıyorum. Zorlandım mı, evet çok zorluk çektim. Ailem, evet onlar da büyük fedakarlıklar yaptı fakat sonunda ülkemi olimpiyatlarda temsil ederek birinci olmayı başardım. Madalyalar, rekorlar, branşımda ülkemin tarihine geçmek, en büyük birikimim. Biriktirmeye de devam ediyorum. Çocukluğumdan beri maksadım olimpiyatlarda kürsüye çıkmak. Rio’da 35’inci olmuştum, Tokyo’da 5’incilikle kürsüye çok yaklaştım. 2024 Paris’te kürsüye çıkarak Fransa’dan ülkeme çağdaş pentatlondaki birinci olimpiyat madalyasını getirmek istiyorum.”